همه چیز درباره دوچرخه کوهستان | جذابیت بی انتهای دوچرخه سواری کوهستان

بسیاری از افراد وقتی به موضوعی علاقه‌مند می‌شوند دوست دارند تمام زیر و بم آن را کشف کنند و تمام اطلاعاتی که می‌شود درباره آن موضوع خاص پیدا کرد را یاد بگیرند. در این مقاله یک راهنمای کامل و جامع برای کسانی که دوست دارند همه‌چیز را درباره دوچرخه کوهستان بدانند، آماده کرده‌ایم.

در این مقاله می‌توانید هر مطلب لازم و ضروری‌ای در مورد اینکه اصلا این نوع از وسیله نقلیه چیست، تاریخچه حضور آن در کدام نقطه جهان بوده، انواع رشته‌های دوچرخه سواری کوهستان کدامند و اطلاعات جالب دیگری را درباره این موضوع دریابید. اگر شما هم عاشق ماجراجویی با دوچرخه کوهستان هستید، پس تا انتهای این مطلب از بایکینگ با ما همراه باشید.

دوچرخه کوهستان چیست؟

دوچرخه کوهستان یکی از انواع دوچرخه به حساب می‌آید و دوچرخه سواری کوهستان یا MBT یک ورزش مسابقه‌ای آفرود بوده و برای رکاب زدن در کوهستان، جاده‌های خاکی و سطوح ناهموار طراحی و ساخته شده است. اگرچه این وسیله با سایر انواع دیگر اشتراکاتی دارد، اما ویژگی‌هایی را در خود جای داده که برای افزایش دوام و بهبود عملکرد، کاربردی است.

این ویژگی‌ها شامل سیستم تعلیق، چرخ‌ها و لاستیک‌های بزرگ‌تر و پهن‌تر، قاب قوی‌تر و ترمزهای دیسکی با عملکرد مکانیکی و هیدرولیکی است. این عوامل و ویژگی‌ها باعث می‌شوند دوچرخه‌ کوهستان در زمین‌های هموار و سطوح صاف، سنگین و ناکارآمد باشند و رکاب زدن با آن‌ها به شکل دشواری پیچیده شود.

تاریخچه دوچرخه کوهستان

دوچرخه کوهستان در اصل دوچرخه‌های کروز بسیاری سنگینی بوده‌اند که برای پدال زدن و سواری در مسیرهای کوهستانی استفاده می‌شدند. این ورزش در دهه ۱۹۷۰ با دوچرخه‌های قدیمی و تک‌سرعته در ایالت کالیفرنیای شمالی در ایالات متحده آمریکا رایج شد. این رشته رفته‌رفته در آمریکا محبوب شد و گسترش یافت و پس از آن فردی به نام جو بریز (Joe Breeze)، که سازنده قاب و فریم بود، اولین دوچرخه کوهستان را ساخت.

اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ شرکت‌های دوچرخه‌سازی جاده‌ای دست به کار شدند و با استفاده از مواد سبک وزن با تکنولوژی بالا مانند آلومینیوم، دوچرخه‌ کوهستان را تولید کردند. اما اولین باری که این نوع از وسیله ورزشی به تولید انبوه رسید، در سال ۱۹۸۱ و توسط کمپانی اسپشالایزد (Specialized) بود.

اما قبل از تمام این ابتکارات، اولین نمونه استفاده از دوچرخه در جاده‌های خارج از شهر و به اصطلاح امروزی آفرود، اعزام سربازانی معروف به “سربازان بوفالو” (Buffalo Soldiers) از ایالت مونتانا (Montana) به یلوستون (Yellowstone) آمریکا در سال ۱۸۹۶ بود. این‌گونه، ارتش آمریکا برای اولین بار مدل آفرود، که امروزه به آن دوچرخه کوهستان می‌گوییم، را جایگزین اسب کرد و از آن‌جایی که این وسیله مریض نمی‌شود، به غذا نیازی ندارد و یا در جنگ کشته نمی‌شود، مزایای بسیاری نسبت به اسب داشتند و انتخاب هوشمندانه‌ای به نظر می‌رسیدند.

طراحی و پیکربندی دوچرخه‌های کوهستان

دوچرخه‌های کوهستان انواع متفاوتی دارند و حتی اجزا و قطعات تشکیل‌دهنده آن‌ها نیز گاهی با هم متفاوت است؛ زیرا هر وسیله ای برای هر رشته‌ای مناسب نیست و نمی‌توان در مسیرهای گوناگون و سبک‌های مختلف از یک نوع خاص استفاده کرد. دوچرخه‌ کوهستان بر اساس سیستم تعلیق به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند.

سیستم تعلیق سخت

این نوع سیستم تعلیق اغلب برای دوچرخه‌های کوهستان با لاستیک‌های بزرگ و دسته فرمان صاف استفاده می‌شود. این مدل ها معمولا تعلیق عقب و جلو ندارند و دارای انعطاف‌پذیری بسیار کمی هستند؛ بنابراین استفاده از این نوع در کوهستان خیلی محبوب نیست و طرفداران کمی دارد.

سیستم تعلیق هاردتیل یا دُم سخت (Hard Tail)

سیستم تعلیق دُم سخت بیشتر برای دوچرخه‌های کوهستان مجهز به دو شاخه تعلیق برای چرخ جلو استفاده می‌شود. این نوع دارای انشعاب محور تعلیق جلویی است اما انشعاب محور عقب را ندارد. دوچرخه‌هایی که سیستم تعلیق هاردتیل دارند اغلب از آن هایی که سیستم تعلیق کامل دارند، ارزان‌تر هستند. این نوع از سیستم تعلیق به افراد اجازه می‌دهد مسیرهای هموار و ناهموار را به آسانی طی کرده و تعمیرات و نگهداری از وسیله نقلیه را نیز راحت‌تر می‌کند.

سیستم تعلیق دُم نرم (Soft Tail)

سیستم تعلیق دُم نرم یک سیستم جدید به شمار می‌رود. این نوع از دوچرخه کوهستان در چرخ عقب خود درای سیستم تعلیق است.

سیستم تعلیق کامل یا دوگانه (Full Suspension)

دوچرخه‌های کوهستانی که دارای سیستم تعلیق کامل یا دوگانه هستند در واقع هم در پشت و هم در جلو سیستم تعلیق دارند. این نوع معمولا گران‌تر است و هزینه تعمیر و نگهداری آن هم نسبت به سایر سیستم‌های تعلیق بالاست؛ اما برای مسیرهای ناهموار و پر از سنگ و کلوخ به شدت مناسب است.

انواع دوچرخه کوهستان

مانند هر چیز دیگری در مسیر پیش‌رفت و توسعه، دوچرخه کوهستان نیز در طول سال‌ها پیش‌رفت‌های زیادی داشته و شاخه‌های مختلفی از این ورزش در میان افراد باب شده‌ است. بنابراین انواع متفاوتی نیز در این مسیر طراحی و ساخته شده‌اند که هر کدام شاخصه‌های خاص خود را دارند و برای یک رشته خاص کاربرد دارند.

دوچرخه کراس کانتری (Cross-Country)

کراس کانتری یا XC به طور کلی به معنای پدال زدن نقطه به نقطه و یا درون یک لوپ، در سطوح مختلف، همراه با صعود و فرود است. یک دوچرخه کراس کانتری به طور میانگین ۹ الی ۱۳ کیلوگرم وزن دارد و طول تعلیق جلو و گاهی تعلیق عقب آن تا ۱۲ سانتی‌متر هم می‌رسد.

راندن دوچرخه کراس کانتری بیش از هر چیزی به قدرت بدنی زیاد و استقامت بالا نیاز دارد و به همین دلیل ورزشکار باید مهارت فنی خوبی داشته باشد. این رشته از کوهستان نیازمند رکاب زدن بیشتر است؛ اما مسیر ناهموار کمتری را شامل می‌شود. دوچرخه سواری کراس کانتری تنها رشته از این ورزش جذاب است که در بازی‌های المپیک تابستانی شرکت داده می‌شود.

دوچرخه آل مونتاین (All mountain)

دوچرخه آل مونتاین طیف وسیعی از کاربردها را پوشش می‌دهد و اگر انتخاب شما رشته آل مونتاین باشد، یعنی علاقه بیشتری به رکاب زدن در سراشیبی دارید و همچنین دوست دارید به آسانی به قله برسید یا در پیچ و خم کوه‌ها ماجراجویی کنید. آل مونتاین بیشتر برای لذت بردن از سرازیری کوه و در عین حال پدال زدن کارآمد، ساخته شده‌ است. این نوع، اجزا و قطعات سخت‌تر و محکمی داشته و برای رکاب زدن طولانی مناسب است و زمانی که شیب مسیر زیاد می‌شود، دوچرخه آل مونتاین توانایی بیشتری خواهد داشت.

اگر وسیله ای می‌خواهید که در سراشیبی با آن راحت‌تر باشید و بتوانید همچنان رکاب بزنید، نوع آل مونتاین را انتخاب کنید؛ اما اگر می‌خواهید با دوچرخه صعود کنید و پایین آمدن از سراشیبی کوه چندان برایتان جذاب نیست، بهتر است از خرید آل مونتاین صرف نظر کنید.

دوچرخه اندرو (Enduro)

سبک اندرو هر روز در حال پیشرفت و متمایز شدن است و همچنان که این این رشته ورزشی رشد می‌کند، دوچرخه‌های اندرو نیز خاص‌تر می‌شوند. این نوع برای مسیرهای طولانی طراحی شده تا در سخت‌ترین مسیرها و با حداکثر سرعت ممکن در سراشیبی حرکت کند. هندسه اندرو برای فرودهای سریع و رکاب زدن تا بالای تپه ساخته شده است. قطعات دوچرخه‌های اندرو برای رقابت‌های طولانی در مسابقه و حتی گاهی پدال زدن در پارک‌های کوهستانی، بسیار بادوام هستند.

اگر دوچرخه‌ای برای مسابقه دادن می‌خواهید و به طور خاص باید در یک رقابت با بیشترین سرعت ممکن در سرازیری حرکت کنید، و یا اگر عاشق مسابقه دادن با دوستان خود در کوهستان هستید، نوع اندرو برای شما مناسب است. اما اگر می‌خواهید یک تجربه رکاب زنی لذت‌بخش و سرگرم کننده در کوهستان داشته باشید و به دنبال سخت‌ترین مسیرها نیستید، از خرید دوچرخه اندرو صرف نظر کنید.

دوچرخه دانهیل (Downhill)

سبک دانهیل به معنای رکاب زدن در سراشیبی کوهستان است. این سبک شامل پرش‌های تا ۱۲ متر و حتی بیشتر و سقوط‌های بیش از ۳ متر می‌شود و عموما در مسیرهایی با شیب بسیار زیاد و خشن انجام می‌گیرد. برای شرکت کردن در مسابقات رشته دانهیل، ورزشکار معمولا با وسیله‌ای مانند تله کابین یا اتومبیل به بالای کوه می‌رسد و سپس دوچرخه خود را در سرازیری کوهستان هدایت می‌کند؛ زیرا وزن دانهیل آن‌قدر بالاست که صعود را سخت و تقریبا ناممکن می‌کند.

این رشته یکی از خطرناک‌ترین و جدی‌ترین سبک‌های دوچرخه سواری کوهستان است و معمولا در پیست‌های اسکی و یا جاهایی که سرازیری کوه در حد مناسبی است، انجام می‌شود. برای رکاب زدن و شرکت در رشته دانهیل باید تمام موارد ایمنی را جدی گرفت و با تجهیزات کامل مانند عینک ایمنی، کلاه کاسکت و زانوبند به سراغ این ورزش رفت. البته بسیاری از ورزشکاران این رشته، لباس‌های کاملی می‌پوشند که در جاهای مختلف بدن دارای پد و لایه‌های محافظتی است.

دوچرخه‌های دانهیل نسبت به سایر وسایل ورزشی هم نوع خود به سیستم تعلیق جلو و عقب، ترمزهای دیسکی بزرگ و لوله‌های قاب سنگین مجهز هستند. این نوع حدود ۱۶ تا ۲۰ کیلوگرم وزن دارند؛ اما نمونه‌های بسیار پیشرفته و گران قیمت آن، ممکن است به کمتر از ۱۵ کیلوگرم هم برسند.

اگر عاشق پدال زدن در مسیرهایی با شیب تند و سرازیری هستید و به مهارت خود در کنترل و هدایت این وسیله ورزشی اعتماد کامل دارید، رشته دانهیل برای شما مناسب است. البته دقت کنید که برای انجام سبک دانهیل باید دسترسی خوب و آسانی به تله کابین داشته باشید تا به آسانی به بالای کوه و تپه برسید.

دوچرخه تریل (Trail)

بدون شک رایج‌ترین سبک دوچرخه سواری کوهستان، سبک تریل است؛ زیرا در هیچ نوع مسابقه‌ای مشخص نیست. تریل نوعی از دوچرخه کوهستان با سیستم تعلیق کامل است که برای تفریح، گردش و پدال زدن‌های آهسته استفاده می‌شود و برای ترکیبی از سطوح مختلف، از هموار تا ناهموار و سخت مناسب است.

اگر به پدال زدن تفریحی در طبیعت علاقه‌مند هستید و دوست دارید صعود و فرودهای هیجان‌انگیزی داشته باشید و در تپه‌های نزدیکی محل زندگی خود رکاب بزنید، دوچرخه تریل برای شما مناسب است.

مسابقات دوچرخه سواری کوهستان

همان‌طور که می‌توانید حدس بزنید، مسابقات دوچرخه سواری کوهستان یا به اختصار MTB یا ATB در جاده‌های خارج از شهر و خاکی و یا کوه و تپه‌های دشوار انجام می‌شود. “اتحادیه بین‌المللی دوچرخه سواری” این رشته ورزشی را نسبتا دیر و در سال ۱۹۹۰ به رسمیت شناخت و به همین دلیل با وجود پیشینه طولانی‌اش، رشته ورزشی رقابتی نسبتا جوانی به شمار می‌رود.

جام جهانی دوچرخه سواری کوهستان برای اولین بار در سال ۱۹۸۸ برگزار شد و پیست ۹ مسابقه‌ای آن در دو قاره اروپا و آمریکای شمالی قرار داشت. پس از آن در سال ۱۹۹۳ یک جام جهانی شش مرحله‌ای در رشته دانهیل (Downhill) برگزار شد و در سال ۱۹۹۶ رشته کراس کانتری به بازی‌های المپیک اضافه شد.

مسابقات کراس کانتری (Cross Country)

مسابقه دوچرخه سواری کوهستان رشته کراس کانتری در یک زمین با سطوح متفاوتی از ناهمواری برگزار می‌شود و طول آن حدودا ۶ الی ۸ کیلومتر است. البته مسابقات سطح حرفه‌ای مسافت‌های طولانی‌تر و حدود ۵۰ کیلومتر، دارند. مسابقات این رشته همیشه به صورت دسته جمعی شروع می‌شوند. طبق قانونی که اتحادیه بین‌المللی دوچرخه سواری در سال ۲۰۰۶ وضع کرده، تیم‌ها فقط در مناطق تعیین شده و توسط مکانیک رسمی تیم مجاز به دریافت کمک‌های فنی هستند.

مسابقات کراس کانتری کوتاه (Short Track Cross-Country)

مسابقات کراس کانتری کوتاه نوعی از مسابقات کراس کانتری است که طولی حدود ۸۰۰ متر دارد. ورزشکاران باید این ۸۰۰ متر را در زمانی حدود ۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه طی کنند. این نوع از مسابقات، بسیار کوتاه اما هیجان‌انگیز و تماشایی هستند. به مسابقات کراس کانتری کوتاه، کراس کانتری حذفی نیز می‌گویند.

مسابقات دانهیل (Downhill)

مسابقات دانهیل یک رویداد تایم تریل است و در واقع زمان را آزمایش می‌کند. ورزشکاران در این نوع از مسابقات در فواصل زمانی مشخصی، که می‌تواند از ۳۰ ثانیه تا ۳ دقیقه متغیر باشد، مسابقه را شروع می‌کنند و بسته به مرحله، کسی که کمترین زمان را داشته باشد، برنده مسابقه است.

مسابقات دانهیل در زمین‌های شیب‌دار و سرازیری برگزار می‌گردد و همین شیب تند باعث می‌شود سرعت بیشتری نسبت به مسابقات کراس کانتری داشته باشد. محل مسابقات دانهیل به شدت ناهموار است و همان‌طور که قبلا گفتیم باید از دوچرخه دانهیل که سیستم تعلیق طولانی و ترمزهای دیسکی هیدرولیک دارند، استفاده کرد.

مسابقات سوپر دی (Super D)

مسابقات رشته سوپر دی ترکیبی از رشته کراس کانتری و دانهیل است. همانند رشته دانهیل بیشتر مسابقه سوپر دی در سراشیبی برگزار می‌شود و در یک سری مسیرها، شبیه به بخش‌های سراشیبی مسابقات کراس کانتری است. همچنین مسیرهای کوتاه بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ متری نیز در سربالایی وجود دارد و همین نکته، استفاده از نوع دانهیل را برای این نوع از مسابقات سخت می‌کند؛ در نتیجه اکثر ورزشکاران از انواع کراس کانتری یا تریل برای شرکت در مسابقات سوپر دی استفاده می‌کنند.

مسابقات آزاد (Freeride)

مسابقات رشته آزاد آنچنان شبیه یک مسابقه نیست؛ یعنی رقابت بر سر سرعت و زمان نیست؛ بلکه مهارت و سبک ورزشکاران سنجیده می‌شود. در این نوع از مسابقات صخره‌ها، موانع و رمپ‌های گوناگونی بر سر راه شرکت‌کنندگان قرار گرفته و معمولا راه‌های مختلفی برای گذراندن این موانع وجود دارد. نحوه امتیازدهی مسابقات آزاد از قانون خیلی خاص و خشکی پیروی نمی‌کند و داوران به انتخاب مسیر، ترفندهای انجام شده، سبک خاص هر ورزشکار و مهارت آن‌ها و گاهی اوقات به زمان تکمیل مسابقه نمره می‌دهند.

مسابقات دو به دو یا دوگانه (Dual)

مسابقات رشته دو به دو از مسابقات اسکی الهام گرفته شده است. در این رشته دو ورزشکار را در دو مسیر کاملا شبیه به هم، که به دست برگزارکنندگان مسابقات ساخته می‌شود، قرار می‌دهند. این دو مسیر کاملا بر یکدیگر منطبق بوده و موانع و رمپ‌ها یکسان هستند. هر ورزشکاری که بتواند سریع‌تر به خط پایان برسد، برنده مسابقات دو به دو خواهد بود. این نوع از مسابقات فرمت حذفی دارند.

مسابقات فور کراس (Four cross)

مسابقات رشته فور کراس ترکیبی از مسابقات سوپر کراس و دوگانه است و در آن چهار ورزشکار در یک مسیر یکسان با هم رقابت می‌کنند. در هر مسابقه فقط یک برنده وجود دارد و سه شرکت کننده دیگر حذف می‌شوند. مسابقات فور کراس بسیار سریع هستند و بین ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه طول می‌کشند؛ بنابراین این رشته جزو آن دسته مسابقاتی است که خیلی زود پایان می‌یابد. به همین دلیل توسط اتحادیه بین المللی دوچرخه سواری در مسابقات جام جهانی انجام می‌شود. این رشته فقط برای مسابقات بسار رسمی و حرفه‌ای است و در مسابقات آماتوری استفاده‌ای ندارد.

مسابقات ماراتن (Marathon)

رشته ماراتن را می‌توان سخت‌ترین سبک کوهستان دانست. در این نوع از مسابقات ورزشکاران باید بیش از ۸۰ کیلومتر مسیر را در زمین‌های ناهموار کوهستانی طی کنند. طول مسیری که ورزشکاران این رشته رکاب می‌زنند، بین ۶۰ تا۱۰۰ کیلومتر متغیر است و اگر مسابقات بیش از ۱۰۰ کیلومتر باشند، به آن‌ها فوق ماراتن می‌گویند.

مسابقات اندرو (Enduro)

اگر بخواهیم به زبان خیلی ساده مسابقات اندرو را تعریف کنیم باید بگوییم اندرو نوعی از مسابقات دوچرخه سواری کوهستان است که در آن سراشیبی‌ها زمان‌بندی می‌شوند و سربالایی‌ها نه. ورزشکاری برنده مسابقات اندرو است که در جمع‌بندی زمان‌های سراشیبی خود، کمترین زمان را داشته باشد. مسابقات اندرو معمولا بیش از یک یا دو روز طول می‌کشند و گاهی به یک هفته نیز می‌رسند. یک مسابقه اندرو معمولی یک روزه، شامل ۳ تا ۵ مرحله است که در سطوح سخت و ناهموار و عموما نزولی و در سراشیبی برگزار می‌شود.

مسابقات درت جامپ (Dirt Jumping)

مسابقات رشته درت جامپ نوعی از پدال زدن روی تپه‌هایی از خاک یا گل و پریدن از روی این تپه‌هاست. هدف در درت جامپ این است که ورزشکار پس از پریدن از تپه اول، با شتاب روی تپه بعدی فرود آید.

رشته درت جامپ را می‌توان تقریبا با هر دوچرخه‌ای انجام داد؛ اما چرخ هایی بهتر هستند که کوچک و جمع و جور باشند تا بتوان به راحتی با آن‌ها ترفندها را انجام داد. همچنین دوچرخه‌های مورد استفاده باید ساده و با اجزای کمتری باشند تا در هنگام افتادن و تصادف، قطعات کمتری برای آسیب دیدن وجود داشته باشد.

آموزش دوچرخه سواری کوهستان؛ تکنیک‌های پایه‌ای

اگر دوست دارید این رشته ورزشی را یاد بگیرید و برای اولین باری که قرار است دوچرخه کوهستان خود را بیرون ببرید و با آن تمرین کنید هیجان‌زده هستید، لازم است نکات پایه‌ای و تکنیک‌های کاربردی آن را بیاموزید. اولین نکته مهم در این رشته ورزشی مهیج این است که برای استفاده از این وسیله جالب و هیجان‌انگیز لازم نیست به کوهستان بروید. تقریبا هر جایی که بتوانید کمی سراشیبی پیدا کنید و یا در جاده‌های خرج از شهر رکاب بزنید، در واقع دارید از این ورزش جذاب لذت می‌برید.

این فعالیت ورزشی پیچیده و نیازمند تمرین و مهارت زیاد است و به عملکرد متفاوتی نسبت به پدال زدن در شهر و یا جاده نیاز دارد. پس با ما همراه باشید تا تکنیک‌های بسیار ساده و پایه‌ای این ورزش را باهم بیاموزیم.

حالت‌های بدن در دوچرخه سواری کوهستان

شاید بزرگترین و مهم‌ترین نکته و کلید موفقیت در این رشته، حالت و وضعیت بدن شما روی وسیله ورزشی باشد. سطوح مسیر در این رشته ورزشی مهیج پر از سنگ، ریشه گیاهان، شیارهای عمیق، ماسه یا گل است. این نوع از سطوح متغیر و متفاوت، بخشی از لذت این ورزش است اما ممکن است برای افراد مبتدی خسته‌کننده و آزاردهنده باشد. قرار گرفتن در وضعیت بدنی مناسب به شما کمک می‌کند تا از بخش‌های دشوار مسیر با موفقیت عبور کنید. وضعیت بدن در دوچرخه سواری کوهستان دو حالت متفاوت دارد: ۱. خنثی ۲ آماده

حالت خنثی بدن در دوچرخه سواری کوهستان

هنگامی که در حال رکاب زدن در بخش‌های آسان‌تر مسیر کوهستانی هستید، باید در حالت خنثی قرار بگیرید. این کار باعث می‌شود به صورت کارآمد در امتداد مسیر حرکت کنید و در عین حال این امکان را دارید که برای قسمت‌های سخت مسیر، به راحتی خود را آماده کنید.

اما موقعیت خنثی چگونه است؟ برای قرار گرفتن در وضعیت بدنی خنثی باید پدال‌ها را در حالتی قرار دهید که وزن را به طور مساوی تحمل کنند، زانو و آرنج خود را کمی خم کنید، همیشه و همیشه انگشت اشاره خود را روی اهرم ترمز نگه دارید و به جلوی خود، یعنی جایی که می‌خواهید بروید نگاه و تمرکز کنید.

حالت آماده بدن در دوچرخه سواری کوهستان

هنگامی که مسیر روبروی شما شیب‌دار یا پر از سنگ و دشوار می‌شود، باید خود را در موقعیت آماده قرار دهید. برخی از افراد ممکن است برای تاثیرگذاری بیشتر به موقعیت آماده، موقعیت حمله هم بگویند. این نوع موقعیت، بدن شما را از نظر روحی و جسمی برای پدال زدن در بخش‌های سخت مسیر آماده می‌کند.

برای قرار گرفتن در موقعیت آماده بدن، باید ابتدا پدال‌ها را در حالتی قرار دهید که وزن را به طور مساوی تحمل کنند، زانو‌ها و آرنج‌های خود را کاملا خم کنید و در زاویه ۹۰ درجه قرار دهید، باسن را به سمت عقب صندلی ببرید و کمر را کاملا صاف کنید و در حالتی موازی با زمین قرار دهید، همیشه انگشت اشاره خود را روی اهرم ترمز قرار دهید و به جایی که می‌خواهید بروید نگاه و تمرکز کنید.

تنظیم موقعیت صندلی

اینکه صندلی وسیله نقلیه شما در چه حالتی است می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در راحتی و در نتیجه موفقیت شما در این فعالیت ورزشی داشته باشد. تنظیم کردن موقعیت صندلی به شما این امکان را می‌دهد تا بدن خود را در وضعیت دلخواه قرار دهید و صعود و فرودهای آسان‌تری داشته باشید.

موقعیت صندلی در سربالایی

هنگام بالا رفتن از کوه و رکاب زدن در سربالایی باید صندلی را در حالتی قرار دهید که صددرصد کارایی و راندمان داشته باشید؛ زیرا در این قسمت از کوه باید با تمام توان پدال بزنید تا بتوانید از سربالایی عبور کنید. برای قرار دادن صندلی در بهترین حالت باید پای شما در حالی روی پدال باشد که پدال در قسمت پایین قرار دارد و خمیدگی جزئی‌ای در زانو داشته باشید. این موقعیت به شما کمک می‌کند با استفاده از عضلات اصلی و بزرگ پاهای خود با قدرت و شدت رکاب بزنید.

موقعیت صندلی در سرپایینی

هنگام رکاب زدن در سراشیبی باید ارتفاع صندلی خود را حدودا ۵ تا ۷ سانتی‌متر ( ۲ تا ۳ اینچ) کاهش دهید. این کار مرکز ثقل بدن را پایین آورده و به شما کمک می‌کند وضعیت خود را بهتر کنترل کنید و احساس اعتماد به نفس بیشتری در مسیرهای شیب‌دار داشته باشید. برای اینکه بهترین موقعیت صندلی را پیدا کنید لازم است چند باری آن را تغییر دهید تا با آن احساس راحتی کامل داشته باشید.

انتخاب لاین و مسیر

یکی از اشتباهات رایج در بسیاری از مبتدی‌ها این است که به جای تمرکز بر جایی که می‌خواهند بروند، به نقاطی که باید از آن‌ها دوری کنند نگاه می‌کنند. این نگاه کردن می‌تواند تمرکز و تعادل شما را برهم بریزد و باعث شود نتوانید با موفقیت مسیر را پشت سر بگذارید. یک لاین یا مسیر را انتخاب کنید و در همان امتداد حرکت کنید.

اما در مسیر حرکت به دنبال چه خطراتی باید باشید؟ اینکه باید از چه چیزهایی دوری کنید کاملا بستگی به سطح مهارت شما دارد. یک کنده درخت ممکن است یک ورزشکار یا فرد آماتور را منحرف کند اما برای شخص دیگری مانند یک اسباب‌بازی سرگرم‌کننده‌ای باشد که دوست دارد از روی آن بپرد یا روی آن سواری کند.

به طور کلی در هنگام رکاب زدن در کوهستان باید حواستان به سنگ‌های سست، شن‌های عمیق، ریشه مرطوب گیاهان، آب، کنده درختان، سایر افراد و حیوانات باشد و از آن‌ها دوری کنید تا تمرکزتان بهم نریزد. برای یافتن یک لاین و حرکت در آن مسیر باید ۴ الی ۶ متر جلوتر از خود را نگاه کنید و سپس به آرامی نگاه خود را به لاستیک‌هایتان منعطف کنید. انجام این حرکات چشم، به شما اجازه می‌دهد اطلاعات زیادی از مسیر روبرو و موقعیت خودتان در مسیر کسب کنید. آگاهی از خطرات احتمالی پیش از وقوع آن‌ها می‌تواند در حفظ تعادل کمک‌کننده باشد و به شما اجازه می‌دهد در زمان مناسب از آن‌ها عبور کنید.

ترمز گرفتن

ترمز گرفتن با دوچرخه کوهستان بسیار ساده به نظر می‌رسد. اهرمی را فشار می‌دهید و سرعت شما کاهش پیدا می‌کند. اما این اصل موضوع است و جزئیات دیگری وجود دارد که یادگیری آن‌ها راحتی و امنیت بیشتر شما را تضمین می‌کند.

چه زمانی ترمز بگیریم؟

هنگام نزدیک شدن به پیچ ترمز کنید و اجازه دهید شتاب، شما را به جلو حرکت دهد. این کار به شما اجازه می‌دهد تا روی تکنیک خود کار کنید و با سرعت خوب و متعادلی از پیچ و خم مسیرهای کوهستانی عبور کنید. دقت کنید که حتما وقتی نزدیک پیچ هستید باید ترمز بگیرید و نه زمانی که به پیچ رسیده‌اید.

چگونه ترمز بگیریم؟

ترمز گرفتن باید ثابت و کنترل شده باشد. دقت کنید که بیشتر قدرت ترمزگیری از ترمز جلو، که در سمت چپ قرار دارد، سرچشمه می‌گیرد. اما گرفتن محکم و شدید ترمز جلو باعث برهم خوردن تعادل و پرتاب شدن افراد می‌شود. برای ترمز گرفتن موفق باید به آرامی اهرم‌ها را فشار دهید و هر دو ترمز عقب و جلو را به میزان مساوی بفشارید. برای جلوگیری از لغزش و از دست دادن تعادل باید از فشار آوردن ناگهانی و سریع ترمزها خودداری کنید.

در هنگام ترمزگیری با حرکت دادن باسن به عقب، پایین آوردن پاشنه‌های پا و خم کردن خیلی کم آرنج‌ها و زانوها، جایگاه خود را روی زین محکم کنید. این وضعیت به شما کمک می‌کند تا کنترل خود را حفظ نموده و از جلو رفتن بیش از حد روی زین جلوگیری کنید. اگر دوچرخه کوهستان شما ترمز دیسکی دارد، انگشت اشاره دستتان را روی اهرم ترمز و سه انگشت دیگر را روی دسته قرار دهید. این حرکت قدرت و کنترل لازم برای پدال زدن در کوهستان و ترمز گرفتن موفق را برایتان فراهم می‌کند.

تعویض دنده دوچرخه

هنگام انجام این فعالیت ورزشی با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو می‌شویم و لازم است دنده‌ها را به درستی عوض کنید تا هنگام ورزش مشکلی برایتان پیش نیاید. تعویض دنده غلط نه تنها باعث آسیب به دوچرخه و فرسودگی آن (به خصوص در زنجیر و چرخ دنده‌های عقب ) می‌شود؛ بلکه امکان بالا و پایین رفتن از تپه‌ها را از شما می‌گیرند و هنگام رکاب زدن زودتر خسته می‌شوید.

تمرین تعویض دنده دوچرخه

برای هرچه بهتر شدن در تعویض دنده، باید این کار را به صورت مداوم انجام داده و تمرین کنید تا ملکه ذهن شما شود و در حافظه عضلانی‌تان ماندگار گردد. با این روش بدون نیاز به فکر کردن و تمرکز می‌توانید دنده را در سربالایی و سراشیبی‌ها عوض کنید و یک تجربه لذت‌بخش برای خودتان بسازید.

بهترین زمان تعویض دنده دوچرخه

شاید برای شما هم سوال باشد که چه زمانی باید دنده را عوض کنیم؟ بهترین زمان برای تعویض دنده قبل از جایی است که تپه آغاز می‌شود. در واقع شما قبل از اینکه به زمین‌های شیب‌دار برسید، باید دنده را تعویض کنید. با این حرکت، سرعت رکاب زدن ثابتی خواهید داشت و می‌توانید راحت‌تر و با نیروی کم‌تر از شیب بالا یا پایین بروید.

مزایای دوچرخه سواری کوهستان

از نظر بسیاری از افراد که به این رشته علاقه دارند؛ هیچ چیز مثل آن لحظه که هنگام پایین آمدن و پدال زدن در سراشیبی کوه‌ها هستید و آدرنالین در بدن ترشح می‌شود، نیست. این رشته ورزشی شما را مجبور می‌کند به مکان‌های دنج و بکر در طبیعت بروید و از مناظر طبیعی لذت ببرید. هنگامی که بر بالای بلندی کوه ایستاده‌اید و تمام شهر و طبیعت و افراد را در یک قاب تماشا می‌کنید، چنان احساس محسورکننده‌ای دارید که دیگر دلتان نمی‌خواهد از سواری در کوهستان دست بکشید.

این ورزش هیجان انگیز و دشوار مزایای بسیاری برای سلامت جسم و روح دارد و درست مانند هر ورزش و یا سرگرمی دیگر، می‌توان از آن برای بهبود سلامت روان بهره برد. در این قسمت از مقاله مزایای بسیار زیاد این ورزش را با یکدیگر بررسی می‌کنیم.

بهبود عملکرد قلب

همه می‌دانیم که ورزش منظم چه تاثیرات شگفت آوری بر سلامت قلب دارد. در دوچرخه سواری کوهستان از گروه‌های عضلانی بزرگ مثل عضلات چهار سر ران، همسترینگ و ساق پا استفاده می‌شود. این ماهیچه ها نیازمند اکسیژن خون زیادی هستند. بنابراین قلب باید خون را با شدت پمپاژ کند تا خون به عضلات و سایر اجزای مهم بدن برسد.

بنابراین دفعه بعدی که دارید با شدت پدال می‌زنید و از تپه‌های شیب‌دار به سختی بالا می‌روید، به این فکر کنید که در حال انجام چه کار مهمی هستید و دارید عملکرد قلب خود را بهبود می‌بخشید. پس از خودتان حسابی متشکر باشید و به خودتان ببالید که قدمی مثبت در سلامت قلب خود برداشته‌اید.

ماهیچه‌های قدرتمند

ساختن ماهیچه‌های قوی برای بسیاری از افرادی که ورزش می‌کنند اهمیت بسیار بالایی دارد. پدال زدن و به خصوص پدال زدن در کوهستان و مسیرهای پرشیب و سخت، یکی از بهترین راه‌ها برای ساختن عضلات است. این ورزش تقریبا از همه ماهیچه‌ها استفاده و گروه عضلات بزرگ را درگیر می‌کند.

علاوه بر پدال زدن، دوچرخه سواری در کوهستان نیاز به حفظ تعادل دارد. برای اینکه بتوانید تعادل خود را در مسیرهای پرپیچ و خم حفظ کنید، باید از ماهیچه‌های خود استفاده نمایید. بنابراین از این سو نیز در حال تقویت عملکرد عضلات خود هستید. بیشترین عضلات درگیر در این رشته شامل عضلات چهار سر ران، همسترینگ، باسن و ساق پا است. البته راندن این وسیله ورزشی نیازمند استفاده از بالاتنه نیز هست، بنابراین بازوهای شما هم مدام در حال فعالیت بوده و بدین ترتیب قوی می‌شوند.

به مفاصل فشاری وارد نمی‌کند

فعالیت‌های شدید بدنی محبوب مانند دویدن، پریدن و یا بدنسازی می‌تواند فشار زیادی به مفاصل و رباط‌های شما داشته باشد. در حالی که در ورزش دوچرخه سواری کوهستان مفصل‌ها پا مانند مچ و زانو بار و سنگینی وزنتان را تحمل نمی‌کند و از راه‌های دیگری اندام را متناسب می‌کند، بنابراین به زانو و مفاصل لگن هم آسیبی وارد نمی‌کند.

استرس را کاهش می‌دهد

وقتی احساس ناامیدی می‌کنید، مضطرب هستید و یا فقط نیز دارید کمی از تنش‌های روحی فاصله بگیرید، سوار بر دوچرخه کوهستان شوید و در طبیعت پدال بزنید. حتی اگر میلیون‌ها فکر در سرتان می‌چرخد و مدام در حال خودخوری هستید، با رفتن در طبیعت و ورزش کردن می‌توانید آن‌ها را کاهش دهید. برای این کار فقط روی پدال زدن و مسیر روبروی خود تمرکز کنید. یک لاین برای خود انتخاب کند و بدون توجه به سایر افراد، به الان و اکنون فکر کنید و بگذارید تمام استرس‌های درونتان از شما دور شوند.

زمان واکنش را بهبود می‌دهد

هنگامی که در کوهستان با حداکثر سرعت در حال پدال زدن هستید، باید بتوانید به سرعت واکنش دهید. این واکنش‌ها می‌تواند عوض کردن وضعیت بدن، ترمز گرفتن و اینکه در چه جهتی حرکت کنید، باشد. از ان‌جا که در این رشته پیچ و خم‌های زیادی وجود دارد، باید بتوانید سریع واکنش دهید. بنابراین هرچه بیشتر در کوهستان پدال بزنید، زمانی که طول می‌کشد واکنش نشان دهید، کمتر می‌شود. در واقع با رکاب زدن فراوان، سیستم عصبی مرکزی رفته رفته به سیستم عصبی محیطی متصل می‌شود و هر چه این اتصال قوی‌تر باشد، سریع‌تر می‌توانید حرکات خود را کنترل کنید.

کیفیت خواب را افزایش می‌دهد

پس از یک روز پدال زدن و فشار آوردن به مفاصل پا برای پدال زدن، کالری زیادی مصرف می‌شود و همین نکته باعث می‌شود راحت‌تر بخوابید. بدن برای بازسازی ماهیچه‌ها و مغز برای به دست آوردن انرژی از دست رفته و مرتب نمودن فرآیندهای خود، به خواب نیاز دارد. هنگامی که می‌خوابید، سموم از بدن حذف می‌شوند.

درصورتی که از بی‌خوابی رنج می‌برید و یا کیفیت خواب بالایی ندارید، می‌توانید عصرها نیم ساعت الی یک ساعت و نیم دوچرخه کوهستان خود را بردارید و در تپه‌های اطراف محل زندگی خود، کمی رکاب بزنید. ورزش باعث می‌شود دمای بدن بالا رود و هنگامی که سواری را به پایان رساندید، کمی حرکات کششی بروید تا بدنتان سرد شود. حالا با آب ولرم دوش بگیرید و سپس کمی از مواد مغذی تعذیه کنید. کاهش دمای بدن پس از ورزش، می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر و بهتر بخوابید.

خطرات و آسیب‌ها در دوچرخه سواری کوهستان

قبل از هر چیزی باید بدانید که خطر آسیب‌دیدگی هنگام انجام این رشته ورزشی وجود دارد و امری اجتناب‌ناپذیر است. این خطرات و آسیب‌ها به ویژه در رشته‌های دانهیل، آزاد و درت جامپ بسیار زیاد است. این آسیب‌ها می‌توانند زخم‌های جزئی ناشی از افتادن بر روی شن و خاک کوهستان باشند و یا جراحات جدی‌تر مانند شکستگی استخوان، آسیب به سر و یا ستون فقرات.

یکی دیگر از خطرات بسیار جدی در دوچرخه سواری کوهستان این است که این ورزش اغلب در بیابان یا مناطق دورافتاده طبیعت انجام می‌شود و در صورت صدمه دیدن، امکان رسیدگی اورژانسی به جراحات را نخواهید داشت. تجهیزات ایمنی می‌توانند در برابر صدمات جزئی از افراد محافظت نمایند و شدت حادثه را کم کنند. اما گاهی تجهیزات ایمنی نیز نمی‌توانند مانع بروز حوادث و آسیب‌ها شوند. برای اینکه از این خطرات جلوگیری کنید، لازم است همیشه در مسیرهایی که با سطح تجربه و مهارتتان همخوانی دارد پدال بزنید و وسیله ورزشی خود را در شرایط خوبی از نظر فنی نگه دارند.

تعمیر و نگهداری دوچرخه کوهستان بیشتر از انواع معمولی اهمیت دارد. زیرا پرش‌ها و ضربه‌های حاصل از راندن در مسیرهای کوهستانی می‌توانند باعث ترک خوردگی قاب یا آسیب به رینگ و لاستیک شوند و از طرف دیگر فرودهای تند و سریع، لنت‌های ترمز را فرسوده می‌کنند. بنابراین برای سواری ایمن در کوهستان باید قبل و بعد از پدال زدن، وسیله خود را بررسی و در صورت نیاز تعمیر کنید.

هیچ کس دوست ندارد هنگام سواری بیفتند و یا آسیب ببیند، اما اگر وارد رشته دوچرخه سواری کوهستان شده‌اید، این اتفاق با احتمال بالایی برایتان خواهد افتاد. در شرایطی که کنترل وسیله ورزشی را از دست داده‌اید و نزدیک است به زمین بخورید، باید دست و بازوان خود را نزدیک بدن نگه دارید. بسیاری از ما طبق غریزه هنگام زمین خوردن دست‌هایمان را باز می‌کنیم تا شاید بتوانیم زمین خوردن را مهار کنیم؛ اما این حرکت ممکن است منجر به شکستگی استخوان ترقوه یا مچ دستتان شود.

یکی دیگر از آسیب‌های مهم هنگام انجام این ورزش پایین آمدن اعتماد به نفس و غرور است. اگر حین تمرین زمین خوردید دوباره از جایتان بلند شید و پدال زدن را از سر بگیرید. غرور بیش از حد و ناامیدی باعث می‌شود نتوانید مهارت و تردستی لازم برای حرفه‌ای شدن به دست آورید. حالا که غرور را کنار گذاشتید و از جایتان بلند شدید، تمام وسایل و سلامت خود را بررسی کنید و زین و چرخ و زنجیر را با دقت نگاه کنید و اگر همه چیز سالم بود، دوباره رکاب بزنید.

سایز دوچرخه کوهستان

سایز یکی از مهم‌ترین فاکتورها هنگام انتخاب دوچرخه حساب می‌شود و باید بنابر قد و هیکل خود، سایزی را انتخاب کنید که حین ورزش اذیت نشوید. در این قسمت از مقاله انواع سایز دوچرخه کوهستان، اینکه برای چه کسانی مناسب است و برای کدام مسیرها بیشتر استفاده می‌شود را توضیح می‌دهیم. دقت کنید که منظور از سایز در این مطلب، قطر خارجی چرخ آن است. این اندازه‌گیری بر اساس واحد اینچ انجام می‌شود و هر چه قطر خارجی چرخ‌ها بزرگ‌تر باشد، برای رکاب زدن به نیروی بیشتری احتیاج است.

دوچرخه کوهستان سایز ۲۶

در گذشته‌ای نه چندان دور، تمام دوچرخه‌های کوهستان سایز ۲۶ داشتند. هنوز هم این سایز چرخ به دلیل واکنش‌پذیری و امکان مانور بالایی که دارد، از سایزهای محبوب در میان افراد به شمار می‌رود. اما سایزهای دیگری هم هستند که دوچرخه‌سواران کوهستان می‌توانند طبق نیازهای خود، از میان آن‌ها انتخاب کنند.

علاوه بر مانورپذیری بالا، دوچرخه کوهستان سایز ۲۶ مرکز ثقل پایین‌تری هم دارد و با آن می‌توان به سادگی شتاب گرفت و حرکت کرد. با دوچرخه‌ای که سایز ۲۶ دارد، می‌توان راحت‌تر از موانع پرید و بیشتر برای شیب‌های متوسط و پیچ‌های تند طراحی شده‌اند. علاوه بر تمام این نکات، قطعات و لوازم یدکی سایز ۲۶، به دلیل فراوانی و محبوبیت این سایز، به آسانی در بازار پیدا می‌شود و بعدا در تعمیر و نگهداری مشکلی نخواهید داشت.

دوچرخه کوهستان سایز ۲۷.۵

دوچرخه کوهستان سایز ۲۷.۵ حد وسطی بین چرخ‌های استاندار ۲۶ اینچی و چرخ‌های غول پیکر ۲۹ اینچی هستند. سایز ۲۷.۵ انرژی شما را به صورت بهینه مصرف می‌کند و بازدهی خوبی نیز دارد. در واقع می‌توان گفت این سایز مزایای دو طرف طیف را گرفته و به نوعی از دوچرخه عالی و همه کاره تبدیل شده است.

دوچرخه‌ای که سایز ۲۷.۵ دارد راحت‌تر از سایز ۲۶ روی زمین حرکت می‌کند و قابلیت مانورپذیری بالاتری نسبت به سایز ۲۹ دارد. این سایز نسبت به سایز ۲۶ شتاب بیشتری را برای پدال زدن ایجاد می‌کند. سایز چرخ ۲۷.۵ اینچی برای مسیرهای پرپیچ و خم ساخته شده و همچنین سطح اصطکاک ورزشکار با زمین را افزایش می‌دهد.

آیا تفاوتی در قیمت دوچرخه کوهستان سایز ۲۶ و ۲۷.۵ جود دارد؟

سوالی که ممکن است هنگام خرید دوچرخه کوهستان برای افراد بسیاری به وجود آید این است که، آیا تفاوت در سایز باعث تفاوت در قیمت می‌شود و سایز ۲۷.۵ گران تر از سایز ۲۶ است؟ در جواب باید گفت: خیر! تفاوت در سایز ربطی به تفاوت قیمت ندارد. قیمت این وسیله ورزشی به نوع برند، جنس فریم، سیستم تعلیق و سایر تجهیزات و قطعاتی که در آن به کار رفته است، مربوط می‌شود.

اما در نظر داشته باشید که سایز ۲۶ بیشتر برای استفاده‌های تفریحی و آماتوری ساخته و روانه بازار می‌شوند؛ بنابراین واضح است که قیمت کمتری دارند. اما این تفاوت قیمت به خاطر کوچک‌تر بودن قطر سایز آن‌ها نیست.

دوچرخه کوهستان سایز ۲۹

این نوع دارای چرخ‌های ۲۹ اینچی هستند. این قطر بالا باعث می‌شود شتاب کمتری داشته باشند؛ اما در عوض هنگامی که شروع به حرکت می‌کنید، می‌توانید سرعت بالاتری نسبت به چرخ‌های ۲۶ اینچی داشته باشید و به اصطلاح زمین‌های بیشتر را با پدال زدن کمتری فتح کنید. این سایز برای رکاب زدن‌های طولانی کارآمدتر است و راندمان شما را بالا می برد. به همین دلایل، این سایز در بین افرادی که در رشته کراس کانتری فعالیت می‌کنند، محبوب‌تر است.

دوچرخه کوهستان سایز ۲۴

این سایز بچگانه و مخصوص کودکان بوده و چرخ‌هایی با سایز ۲۴ دارد. این قطر کمتر باعث می‌شود پاهای کوتاه و ظریف کودکان به راحتی به پدال‌ها برسد. در واقع سایز ۲۴ نسخه ارزان‌تری از مدل‌های بزرگسالان بوده و فقط اجزای ان‌ها کمی ساده‌تر است. به طور کلی سایز ۲۴ برای کودکان ۱۰ تا ۱۳ ساله مناسب است؛ البته همه چیز به ریزی و درشتی کودک بستگی دارد و ممکن است یک بچه ۱۰ ساله نیازمند دوچرخه کوهستان سایز ۲۰ باشد.

دوچرخه کوهستان چگونه سایز می‌شود؟

این نوع از وسیله ورزشی در اندازه‌های استاندارد شامل اسمال (small)، مدیوم (medium) و لارج (large) در بازار وجود دارند و این سایزها معمولا در بین برندهای مختلف مشابه است. اندازه‌ها به طور معمول با قد افراد معمولی مطابقت دارند و بسیاری از تولید کنندگان جدول و نمودارهای سایزبندی‌ای دارند که محدوده ارتفاعی را برای هر سایز دوچرخه کوهستان نشان می‌دهد. اگر قد و سایز شما طوری است که بین دو سایز هستید و نمی‌دانید کدام را انتخاب کنید، بهتر است به سراغ سایز کوچکتر بروید.

سایزهای مختلف را امتحان کنید

حالا که یک درک کلی از نحوه اندازه‌گیری و سایزهای متفاوت دوچرخه کوهستان دارید، بهتر است به سراغ یکی از فروشگاه‌های محله خود بروید و چند چرخ مختلف را امتحان کنید. این بهترین راه برای درک سایز مناسب و تناسب آن با قد و قواره شماست.